ARISTON RD40

Gramofony Ariston powinny być bliżej znane miłośnikom marki LINN. W latach 70-tych XX wieku część inżynierów odchodząc od LINN postanowiła spróbować sił z nowymi na rynku produktami.

 Tekst: dr inż. Maciej Tułodziecki - technique.pl 

Inna historia mówi o tym, że gramofon LP12 firmy LINN w pierwszych latach produkowany był jako dość proste urządzenie. Miał sporo "braków" - np. nie posiadał systemu regulacji prędkości. Z tego powodu rolki musiały być bardzo "ciasno" do siebie pasowane, a filozofia produkcji miała mieć dokładność licującą z precyzją przemysłu lotniczego...Jak głosi legenda  w oparciu o te "wybrakowane" elementy powstały pierwsze klasyczne gramofony marki Ariston. Pomimo to gramofony reprezentowały klasę wykonania, o jaką np inne ówczesne urządzenia nigdy się nawet nie otarły. Tak czy inaczej zarówno  LINN jak i Ariston maja w sobie pewną magię.

Porównanie wczesnego LINNA LP12 z Aristonem RD11 pokazuje, że różnią się głównie wykończeniem skrzynki. Nawet włącznik sieciowy jest taki sam (przy okazji identyczny jak w ekspresach do kawy Zelmer z tamtego okresu.), co potwierdzałoby pewne powiązania wspomnianych gramofonów.

W podstawie znajdują się dwa potencjometry regulacji prędkości. Wyboru pomiędzy 33 a 45 RPM dokonuje się dwupołożeniowym przełącznikiem.

Opisywany gramofon czyli Ariston RD40 wpisuje się w trend jaki narodził się mniej więcej w okresie kiedy miał on swoja premierę. Myślę, że nie trzeba przypominać, iż gramofon był wówczas podstawowym źródłem sygnału i na dodatek uważanym za źródło o najlepszej jakości. Posiadaczom zestawów Hi Fi opatrzyły się gramofony o klasycznych kształtach. Typowa drewniana skrzynka z pokrywą, stała się punktem wyjściowym dla czegoś, co wzorniczo było bardziej ekstrawaganckie, a przy okazji spełniającego wymagające kryteria techniczne. W nurt ten wpisało się co najmniej kilka firm np. Systemdeck II, Oracle, Micro Seiki np. DDX 1000 nie wspominając o klasycznych już w tym względzie gramofonach Michell Transcriptor. Gramofony brytyjskie cechowały się zastosowaniem sub chassis i klasycznego napędu paskiem. Inne firmy zastosowały napęd Direct Drive, który pozwala konstruktorowi na realizacji zdecydowanie większych fantazji w dziedzinie wyglądu gramofonu.

Zresztą trend gramofonów o swobodnych kształtach utrzymuje się do dziś, mało tego podlega stałej ekspansji, bowiem z niezrozumiałych przyczyn jest bardziej trendy mieć na pokładzie gramofon o nieortodoksyjnym kształcie. Opamiętanie nadchodzi, gdy walka z kurzem staje się uciążliwa, a koszt dedykowanej pokrywy czy „akwariów” zbudowanych z pleksi przerastają nasze możliwości. Nie zmienia to faktu, że gramofony o dziwnych kształtach są bardziej porządane od tych wyglądających tradycyjnie.

FOTO: Jedno ze znalezionych w internecie zdjęć reklamowych (technique.pl)

Z drugiej strony gramofon o prostej konstrukcji jest zdecydowanie tańszy, pozwala też na dalsze drenowanie kieszeni użytkownika o kolejne, ogólnie mówiąc, elementy antywibracyjne... Szukamy zatem złotego środka.

Ariston RD40

Gramofon ten zyskał opinię udanego, a dowodem na to może być rekomendacja miesięcznika Hi FI Choice, która w tamtych latach miała nieco inne znaczenie. Udało się bowiem w zgrabny sposób połączyć koncepcje subchassis z charakterystycznym kształtem tradycyjnych elementów. Są nimi: monolityczny talerz, subchassis oraz podstawa. Ta ostatnia podparta jest w trzech punktach. Pływające subchassis wspiera się na amortyzatorach sprężynowych i stanowi jednocześnie podparcie dla ramienia i talerza.

Talerz wspiera się na osi, której najważniejszym elementem jest podparte na kulce łożysko ślizgowe. Dodatkowym urządzeniem są zewnętrzny zasilacz oraz przymocowany do podstawy regulator prędkości obrotowej Silnik zamocowany jest do podstawy. Napęd przenoszony jest za pomocą paska z rolki silnika na „subtalerz”. Rozwiązano to w bardzo podobny sposób jaki znamy z droższych modeli gramofonów AVID i innych klasycznych gramofonów z subchassis. Talerz przykrywa mata. Do kompletu z gwintowanym trzpieniem przygotowany jest nakręcany docisk. Ze względu na konstrukcję gramofonu jest on lekki, aby nie wpływał nadmiernie na rezonans zawieszenia. Gwint oraz dokręcany docisk dają możliwość odpowiednio mocnego ustabilizowania płyty.

Gramofon był dostępny z dwoma różnymi talerzami o większej i mniejszej masie oraz dwoma różnymi silnikami: synchronicznym prądu zmiennego (AC) i występującym w opisywanym egzemplarzu silnikiem prądu stałego (DC).

Wady i zalety obydwu rozwiązań są doskonale znane więc nie ma co ich powtarzać. Według testów z epoki napęd silnikiem DC dawał dużo lepsze wyniki nie tylko w dziedzinie kołysania dźwięku. Potrafił zejść do wartości 0,04% w porównaniu do 0,19% dla silnika AC, ale także przydźwięku (rumble), co jednak w testach nie zostało ubrane w żadne liczby. Należy więc przyjąć, że przydźwięk to około -72dB (wg DIN B). Rzetelność testów podkreślają publikowanie wykresy.

Przydźwięk mechaniczny (u góry) i elektryczny (u dołu) dla RD 40 z silnikiem prądu zmiennego
(wg. Hi Fi Choice).

Subiektywne oceny gramofonu były na poziomie dobry/bardzo dobry, co w sumie przyniosło mu wspomnianą wcześniej rekomendację Hi Fi Choice. Gramofon jest kompatybilny z duża ilością ramion, jednak w przypadku ciężkich konstrukcji (chodzi o całą masę, a nie o masę efektywną), trzeba zainstalować dostępną opcjonalnie przeciwwagę. Ułatwia ona wypoziomowanie subchassis. Będzie to rzecz jasna miało wpływw na rezonans własny zawieszenia, ale poza ekstremalnymi przypadkami nie powinno to zakłócić normalnej pracy gramofonu.

Typowo gramofon powinien być wyposażony w ramię Ariston Magnum Opus lub Ariston Enigma, choć podstawowa, oferowana w sprzedaży wersja to sam napęd. Obecnie spotykane egzemplarze na rynku vintage najczęściej wyposażone są w ramię Rega lub Helius, co rzecz jasna o niczym nie świadczy, poza tym, że podkreśla „otwartość” konstrukcji.   

Po przeciwnej stronie podstawy ramienia,na którym spoczywa ramię przygotowano miejsce do zamocowania  przeciwwagi, która ma równoważyć ciężar mechanizmu ramienia. 

Sprężynowy amortyzator izoluje od konstrukcji pianka.

Podstawa ramienia. W naszym gramofonie jest to Rega RB300

Każda z trzech stóp wygląda identycznie. Na górze znajduje się dość wygodna tuleja będąca pokrętłem pozwalającym na wypoziomowanie całej konstrukcji.