TANNOY PRESTIGE GR SUPER TWEETER

Tannoy Prestige GR SuperTweeter - w samej nazwie tego głośniczka zawiera się absolutnie wszystko co można o nim napisać: produkowana w Szkocji marka Tannoy, super tweeter i do tego Presige.

Od czasu do czasu nasz audiofilski, wewnętrzny niepokój podpowiada nam, że pora albo coś zmienić, albo usprawnić. Czasami zadowolenie z jakości brzmienia, jakie osiągnęliśmy na drodze kolejnych modyfikacji w zasadzie nas satysfakcjonuje, ale w pewnej chwili dochodzimy jednak do wniosku, że... no właśnie - nawet sami nie potrafimy zdefiniować tego co jest źle. Opanowująca nas frustracja trwa do momentu, gdy kolejny, czasami drobny zakup, nie wywoła na naszej twarzy charakterystycznego uśmiechu. Inną metodą radzenia sobie z uczuciem audiofilskiej frustracji jest pożyczanie. O ile finansowo jest to znacznie bezpieczniejsze, o tyle efekt często jest dokładnie taki sam: świadomość, że jest coś "lepszego" staje się bodźcem do zakupów.

Chęć posiadania prezentowanego dziś głośnika łączy się ze sporym wydatkiem, ale jest przy okazji gwarancją podniesienia prestiżu naszego systemu: zarówno wizualnego jak i brzmieniowego.

Tannoy Prestige GR SuperTweeter jest hiperwysokotonowym przetwornikiem, który pracuje w najwyższej części pasma akustycznego. Opisany w załączonej dokumentacji górny skraj częstotliwość kończy się w jego przypadku na 100 kHz czyli bardzo daleko poza progiem słyszalności ludzkiego ucha. Wewnątrz tego pięknego głośnika pracuje magnezowa kopułka o średnicy 25 mm. Grubość ultralekkiej, poruszanej neodymowym magnesem membrany to zaledwie 44 mikrometry. Regulowaną stopniowo częstotliwość odcięcia punktu pracy ustawić można na jednej z trzech wartości: 14kHz, 16kHz lub 18kHz. Dodatkowa regulacja określa efektywność pracy kolumny głównej i może wynosić: 89dB, 90.5dB, 92dB, 93.5dB, 95dB. Dodatkowo, konstrukcja tego malutkiego głośnika pozwala na pochylenie całego korpusu w górę i dól. Można go ustawić w praktycznie dowolnym miejscu górnej części obudowy, a ilość regulowanych zmiennych jest swojego rodzaju obietnicą zadowolenia. Najlepiej i najbardziej okazale prezentuje się on na jednej z kolumn serii Prestige, ale producent zapewnia, że można go zestawić z dowolnym zestawem TANNOY, a nawet każdym innym głośnikiem. Przygotowane są dwie wersje kolorystyczne - ta czarna jest oczywiście znacznie bardziej uniwersalna. 

Nic nie budzi tu zastrzeżeń. Użyte materiały, koncepcja projekt i wykonanie odpowiadają nazwie Prestige.

SuperTweeter można dopasować do praktycznie każdego dostępnego na rynku głośnika. Jest on co prawda dedykowany do współpracy z kolumnami Tannoy serii Prestige, ale audiofilski niepokój podpowiada nam czasami rozwiązania, które estetycznie nie do końca dają się usprawiedliwić - najważniejszym aspektem jest bowiem chęć poprawy brzmienia i to ono decyduje. Tannoy Prestige GR SuperTweeter obiektywnie jest pięknym przedmiotem. Stylizacja na mikrofon z lat 50-tych, z elementami z orzechowego drewna i metalu imitującego złoto powoduje, że trudno się nie zachwycić jego urodą. 

Podłączenie

Po wyjęciu z pudełka przychodzi czas na podjęcie decyzji o ustawieniu supertweetera. Jeśli dysponujemy zestawem głośnikowym marki Tannoy, jest duża szansa, że znajdziemy go w przygotowanej przez producenta tabelce z listą kolumn. Pomaga ona w ustawieniu parametrów pracy supertweetera oraz znalezieniu optymalnego miejsca na górnej części naszej kolumny. 

Dołaczana do zestawu tabelka, która pomaga skonfigurować i ustawić na obudowie supertweeter.

Jeśli potraktujemy tę część z lekkim dystansem, to mamy szansę na kawałek swoistej audio-przygody. Nic tak bowiem nie cieszy jak możliwość swobodnego przestawiania parametrów, szukania optymalnego miejsca oraz pieczołowite wsłuchiwanie się jak poczynione zmiany wpływają na brzmienie. Głośniczek, pomimo solidnej wagi, sprawia wrażenie filigranowego i delikatnego, a użycie przy montażu bawełnianych rękawiczek jest jak najbardziej na miejscu. 

Dołączony do zestawu kartonik, określa za pomocą kolejnych liter alfabetu optymalne miejsce względem przedniej ścianki kolumny. Istotnym jest aby przetworniki w osi pionowej znalazły się na jednej linii. 

Do testu wykorzystaliśmy kilka różnych zestawów głośnikowych. Jednym z nich były vintage-owe kolumny TANNOY CHERTSEY SL45, które do odsłuchu ustawialiśmy w nieco nietypowej, poziomej pozycji. Pozwoliło to wykorzystać nasze, nieco za wysokie standy. Zestawy wpina się dodatkowymi kabelkami, równolegle do kolumny głównej. Warto sprawdzić jej skuteczność i wybrać jedną z zaproponowanych opcji: 89dB, 90.5dB, 92dB, 93.5dB, 95dB. Krok numer dwa to podjęcie decyzji jak wysoko tniemy pasmo. Przygotowane odczepy dają możliwość odcięcia supertweetera na 14kHz, 16kHz lub 18kHz. Oznacza to, że możemy skokowo regulować ilość dodatkowego, najwyższego pasma.    

Odsłuch

Powodów, dla których warto zostać właścicielem tych maluchów może być kilka. Pomijając potrzebę dokompletowania "góry" do któregoś z zestawów serii Prestige, możemy kierować się niedostatkiem najwyższego pasma naszych zestawów. Teoria, że nie ma to sensu jest dość łatwa do podważenia. Jest faktem, że ludzki słuch ma swoje ograniczenia. Ale jak się okazuje, dodanie do górnej części pasma czegoś, co znajduje się ponad nim, ma swoje praktyczne i teoretyczne uzasadnianie. Konstruktorzy przetworników wstęgowych lub AMT wpadli na ten pomysł wiele lat temu. Deklarowane przez niektórych producentów górne pasmo przenoszenia wchodzi w zakres ultradźwięków i jego zadaniem jest łagodne interferowanie z tym co słyszymy. Na przykład w zestawach DALI Epicon 8 pasmo wstęgi osiąga wartość 30 kHz, w duńskim Audiovector R11 to 50 kHz, a w testowanym TANNOY dotykamy pułapu 100 kHz. Osoby, które słuchały takich "dopalonych" zestawów, relacjonują wysoką jakości najwyższej części pasma oraz globalny wpływ tego wrażenia na całościową ocenę brzmienia. Fakty  potwierdzają teorię, ale prestiż kosztuje.

Postanowiłem zatem potraktować supertweetery Tannoy jako dodatek do kilku zestawów głośnikowych i sprawdzić czy wrażenia odsłuchowe lokują się po pozytywnej stronie mocy. W testach korzystałem z fragmentów wybranych utworów kilku dobrze znanych mi płyt. Muzyka została dobrana dość tendencyjnie. Unikałem rockowego grania, dużych składów orkiestrowych oraz płyt, o których wiem, że pod kątem realizacji referencyjnymi nie są.

Sting - ten charakterystyczny głos oraz największe przeboje znamy wszyscy na pamięć. Wokal Stinga jest lekko matowy, czasami zachrypnięty, ale potrafiący zabłyszczeć - szczególnie w piosenkach The Police. Siłą przyzwyczajeń jest stałość, a super głośnik TANNOY-a proponuje ich lekką korektę. Barwa głosu Stinga zyskała nieco blasku, rozświetliła się i nabrała wigoru. Można postawić pytanie czy to dobrze?

Za chwilę okaże się, że cała ta recenzja jest napisana jako nieoceniająca. Tu bowiem decydujące znaczenie ma estetyka, bo jeśli lubimy coś takim jakie to jest, to może nie warto niczego zmieniać? Tak samo dotyczy to przecież sprzętu jak i przyzwyczajeń związanych z artystami i ich nagraniami. Skoro zestaw gra i jesteśmy z niego zadowoleni, to po co szukać nowego kabla, albo bardziej wydajnej platformy antywibracyjnej...

Waters - czekając na nowa płytę, włączamy tę, którą okrzyknięto jako jedną z najlepiej zrealizowanych na świecie. Tu "problem" wygląda nieco inaczej. Zwiększona ilość, tworzących nastrój tego nagrania detali, zwiększa przyjemność odsłuchu. Chcąc pozbyć się wrażenia sugestii, kilka razy prosiłem o odłączenie dodatkowego głośnika i zmierzyłem się z sytuacją ślepego testu.

Wynik to około 80% prób prawidłowego odgadnięcia konfiguracji. Tworzące się niezwykle przyjemne wrażenie uwypuklenia detali, zostało wzmocnione. Poprawie uległa separacja realizatorskich smaczków, poszczególne szmery i detale oderwały się od tła i nabrały nieco większej autonomiczności. Muzyka nabrała większej swobody, a to co normalnie skrzy się delikatnie i zwiewnie, zapłonęło nagle nieco mocniejszym blaskiem. I znowu to samo pytanie - czy to jest lepiej, czy tylko inaczej? 

Chesky Records - Z tej płyty interesują nas dwa nagrania: piąte i dwunaste. W każdym z nich, w sposób referencyjny, zarejestrowano głos wokalistki, a towarzyszący jej zespół stanowi idealne dla niej tło. Używając słowa "idealne", mam na myśli starannie dobrane proporcje pomiędzy wokalem, a brzmieniem akompaniujących instrumentów. Nagrana przez Davida Cheskyego płyta w jego studio została przy pomocy TANNOY-a dodatkowo "napowietrzona".

Te audiofilskie określenia pasują tu w sposób idealny. To co próbuję opisać jest na granicy rzeczywistości i audio-voodoo. Oto bowiem usłyszeć można to, czego podobno nie słychać. Bo tak właśnie działa supertweeter. Jego częstotliwości interferują z pasmem słyszalnym i w jakiś "magiczny" sposób łączą się, tworząc lepszą jakość. Ten subiektywny przyrost jakości nie dotyczy wyłącznie rozszerzenia pasma częstotliwości. Dodatkowym zyskiem jest poprawa wrażeń przestrzennych. Jeśli ktoś odważy się na kolejny eksperyment i odwróci supertweeter o 180 stopni, to być może dokona kolejnego odkrycia. Kilku producentów kolumn korzysta z podobnego rozwiązania i nie są to bynajmniej zestawy budżetowe. Kanadyjski HANSEN to pierwsza z brzegu konstrukcja, która przychodzi mi na myśl. Tam, w wyższych modelach, zastosowano drugi, skierowany do tyłu, przetwornik wysokotonowy. Efekt jest dokładnie taki sam jak w sytuacji z naszym, testowanym supertweeterem Tannoy. Zwiększa sią objętość dźwięku i jest to odczucie bardzo jednoznaczne. Warunkiem jest jednak to, aby akustyka pokoju nie była przetłumiona. Wypromieniowane wówczas i pochłonięte przez ściany fale nie docierają do nas jako odbicia wtórne. Są zestawy, które radzą sobie z tego typu zadaniami wręcz wzorowo, są też takie których brzmienie można poprawić. I na tym polega sens tej zabawy: ciągłe szukanie czegoś co jest inne, lepsze i w naszym systemie jeszcze nieodkryte. Tego typu wrażenie z Tannoy-em jest właściwie gwarantowane. Warto poeksperymentować i ustawić ten supertweeter także pod innym kątem, można go lekko odchylić w górę i dół. Tu zaczyna się sport wyczynowy - godny Japończyka. Albowiem to oni uchodzą na największych miłośników rozbudowywania zestawów stereo o supertweetery.

Diana Krall - tu także, czekając na nowy album, włączamy nagranie, które znamy na pamięć. Nowy album "Turn Up the Quiet" usłyszymy dopiero 5 maja więc musimy zadowolić się "starociami". Po tej płycie przekonujemy się, że supertweeter to dodatek stworzony dla artystów, którzy nagrywają takie właśnie płyty. Oczywiście nie ma żadnej magicznej siły, która powoduje, że przestaje on działać przy muzyce Led Zeppelin czy Dream Theater, ale delikatny jazz jest dla supertweetera stworzony wręcz idealnie.

Przy ciężkiej i gęstej muzyce tego, co on oferuje, praktycznie nie słychać i jeśli realizacja ma pokazać zalety tego przetwornika, musi być starannie zarejestrowana. Powinna mieć odpowiednią ilość powietrza i oddechu. To powietrze musi się rozpędzić, a tworząca się przestrzeń wypełni się wówczas miłymi dla ucha detalami... ale nie przepadają one za tłokiem.

Podsumowanie

Fajna rzecz... ładna, a właściwie piękna, działająca w sposób bezsprzeczny. Jeśli zaliczyć ją do kategorii audio-voodoo to może ona być jednym z tych audiofilskich fetyszy, których działanie jest potwierdzone: naukowo i doświadczalnie. Supertweeter to jeden z prostszych sposobów na podniesienie jakości brzmienia zestawu.

Nie odnosi się do czarów, choć wytłumaczyć przyczyny poprawy nie jest łatwo. Warto to usłyszeć potem pogodzić się i zaakceptować no i kupić... jeśli często słuchamy kameralnego jazzu.