DENON (część 1): AVR-X2800H / AVR-X2800H DAB / AVC-X3800H - sporo zmian na lepsze we wzmacniaczach wielokanałowych 8K

Denon osiągnął półmetek we wprowadzaniu nowych modeli wzmacniaczy wielokanałowych na sezon 2022/23. AVR-X2800H i jego odmiana z tunerem DAB oraz AVC-X3800H są z nami od grudnia, AVC-X4800H i AVC-A1H pojawią się lada chwila. Jest więc okazja, by przyjrzeć się nowościom, zwłaszcza że inżynierom Denon’a udało się stworzyć kilka unikalnych rozwiązań, którymi odskoczyli konkurencji. 

Poniższy tekst chwilami będzie nieco techniczny, ale właśnie w technikaliach, a nie w wyglądzie obudowy kryje się wartość nowych modeli. Opisane w pierwszej połowie tekstu cechy są charakterystyczne dla wszystkich tegorocznych modeli, natomiast to, co posiada AVC-X3800H spotkamy również w konstrukcjach wyższych AVC-X4800H / AVC-A1H, o których napiszę w kolejnych odcinkach.

Od frontu wyglądają identycznie / tyły są bardziej zróżnicowane – od góry: AVR-X2800H, AVR-X2800H DAB i AVC-X3800H
(kliknij)

Zacznijmy od cech wspólnych dla tej trójki modeli. Mam nadzieję, że prezentacja zaciekawi pasjonatów, zwłaszcza że część z informacji nie była wcześniej dostępna publicznie. Szczególnie mam tu na myśli funkcje, które pojawią się pod koniec marca wraz z planowanym updatem firmware’u – będzie to na przykład nowy sposób zarządzania podłączeniem głośników. 

Ogólnie rzecz biorąc tegoroczne modele zyskały więcej gniazd HDMI 8K i sposobów diagnozowania problemów z przesyłaniem sygnałów cyfrowych / rozbudowane zarządzanie basem / nowy interface użytkownika / rozbudowane wsparcie dla montażystów / więcej obsługiwanych formatów przestrzennych dla muzyki i większa elastyczność w stosowaniu znanych już funkcjonalności. 

Modele 2800 i 3800 pojawiły się w sprzedaży w grudniu, 4800 w styczniu, a AVC-A1H powinien do końca pierwszego kwartału

Na pierwszy rzut oka różnice są dosłownie kosmetyczne, natomiast model 4800 jest wykonany zdecydowanie bardziej premium – posiada w całości metalowy front, a całe sterowanie znajduje się ukryte za uchylaną klapką. To  schludny i jednocześnie bardzo prestiżowo wyglądający model i jak się za chwilę przekonamy wyjątkowo warty zwrócenia na niego uwagi
(kliknij)

AVR-X2800H / AVC-X3800H / AVC-X4800H
(kliknij)

Od razu rzuca się w oczy, że każdy z modeli to kompletnie inaczej zaprojektowana konstrukcja, których wnętrza nie idą w parze z pozornym podobieństwem z zewnątrz. Na przykład w 2800 wzmacniacze zamontowano na wspólnej płytce, w 3800 na dwóch płytkach – stąd i dwa radiatory vis a vis siebie, natomiast 4800 to wyższa liga monolitycznych wzmacniaczy (wrócę do tego dalej).  

Główne zmiany w stosunku do poprzedniej generacji urządzeń to:

• pojawienie się minimum trzech lub wszystkich wejść HDMI 8K, 4K/120
• nowy interface użytkownika wyświetlany teraz w rozdzielczości Full HD
• nowy chipset DSP w modelach 3800 i 4800
• 3800 zyskał obsługę formatu Auro 3D
• większą elastyczność w konfigurowaniu i wsparcie dla kalibracji Dirac Live (marzec)
• wsparcie dla 4 (słownie czterech) subwooferów lub 3 i jednego ButtKicker’a
• tradycyjnie poprawa jakości brzmienia – poprzez wyminę części podzespołów na nowsze generacje
• wsparcie dla 360 Reality Audio (nowy standard Sony), oraz MPEG-H Audio

4800 to wysoka półka produkowana wyłącznie w fabryce Denon’a w Shirakawa w Japonii, tej samej gdzie powstają najwyższe Marantz’e. Dzięki temu możliwe było wprowadzenie do konstrukcji monolitycznych modułów wzmacniaczy, pomimo że nie jest to model zaporowo drogi. Jeśli mi wolno dodać coś od siebie, to sugeruję rozważenie właśnie 4800 jako rozwiązania optymalnego – wiem nie jest tanio, ale to w 4800 zbiegają się najlepsze technologie Denon’a w najniższej możliwej cenie, w jakiej można je dostać / część z formatów dostępnych wyłącznie w najwyższych modelach zeszła w tym roku o półkę niżej 

Modele 1700 / 2800 posiadają po 7 wzmacniaczy, są więc w stanie dostarczać Dolby Atmos / DTS:X z użyciem dwóch głośników sufitowych lub grających dźwiękiem odbitym od sufitu (5.1.2). To rozwiązanie ekonomiczne, skrojone pod ludzi, którzy robią raz i nie kombinują przez kolejnych kilka lat, ponieważ nie ma tu zapasu na dalszą rozbudowę. 

A teraz uwaga, bo tu jest nieco zamieszania – modele 3800 i 4800 są 9-kanałowe (9 fizycznych wzmacniaczy), przy czym ich procesory przetwarzają 11 kanałów. W praktyce oznacza to, że stawiając instalację mamy do dyspozycji 5 tradycyjnych kanałów surround + 4 dodatkowe do tworzenia efektów przestrzennych (jest kilka opcji do wyboru). 
Natomiast w każdej chwili możemy rozbudować system o dodatkowy wzmacniacz stereofoniczny, który będzie obsługiwał te 2 dodatkowo zdekodowane kanały. 

Dziewięć kanałów to całkiem sporo, by zaspokoić potrzeby 90% atmosowych kinomanów (5.1.4 / 7.1.2), natomiast dla osób oczekujących rozwiązań maksymalistycznych, które dysponują odpowiednim metrażem salonu / pokoju kinowego, pozostaje otwarta furka na wykorzystanie dodatkowego wzmacniacza (5.1.6 / 7.1.4). Wydaje się to być rozwiązaniem całkiem fair, gdyż ci pierwsi nie muszą przepłacać za coś, z czego nie skorzystają, natomiast ci drudzy zyskują na elastyczności, ponieważ skoro i tak stawiają wielką instalację, to pod dodatkowy wzmacniacz stereofoniczny mogą podłączyć większe kolumny frontowe i korzystać z nich w trybie czystego stereo – klient ma wybór.

Modele na 2022/23 rozwiązują również problem z długimi przewodami HDMI – nie potrzeba już dłużej używać aktywnych kabli z zewnętrznym zasilaniem przez USB, gdyż teraz na wyjściu mamy 5V/300mA (poprzednio 200mA
(kliknij)

Denon twardo walczy o utrzymanie pozycji lidera (kto się nie rozwija ten się cofa), więc przestał się rozdrabniać i w wyższych modelach wszystkie 8 gniazd wejściowych HDMI obsługuje 8K – ma to sens, gdyż tak rozbudowane wzmacniacze AV zwykle kupuje się na kilka lat, a przy obecnej szybkości rozwoju, zanim się obejrzymy kolejne porty 8K będą potrzebne. Do tego dwa wyjścia 8K mogą obsługiwać na przemian TV i projektor (monitor) lub dwa telewizory. 

Piloty zyskały dodatkowy przycisk przełącza odbiorników

Rozbudowano również panel diagnostyki HDMI – łatwiej teraz będzie ustalić gdzie powstaje problem z obrazem lub dźwiękiem – będziemy wiedzieli który przewód wymaga wymiany lub obniżenia obciążenia ilością przesyłanych danych

Nowe okno definiowania parametrów wejść video

Bardzo przydatne rozszerzenie funkcjonalności – od teraz można przydzielić konkretne parametry obrazu poszczególnym wejściom, co będzie miało coraz większe znaczenie, gdy jednocześnie będziemy mieli podłączone współczesne źródła łącznie z zabytkowymi – elektronika  z góry będzie wiedziała czego się spodziewać i w jaki tryb się przestawić bez tracenia czasu na próbkowanie obrazu. Efekt? Mniej problemów we współpracy zwłaszcza ze starszymi urządzeniami jak DVD, czy vintage’owe konsole do gier. 

Kolejna nowość – możliwość rozdzielenia HDMI ARC od CEC, czyli możliwość sterowania wzmacniaczem AV pilotem od telewizora bez konieczności korzystania z kanału zwrotnego dla fonii. Dotychczas nie było to możliwe – funkcjonalność pojawi się w marcu

Również GUI (Graphic User Interface) zyskał odświeżoną formę – 20 lat temu byłą to grafika jak z 8-bitowego komputera, a obecnie to skalowalny interface w wysokiej rozdzielczości

Nastąpiła w końcu totalna zmiana podejścia do możliwości przycisków Quick Select

Ogromnie zwiększy się wygoda korzystania z funkcji Quick Select – do tej pory mogliśmy zapisywać w pamięci przycisków szybkiego dostępu wyłącznie stan ustawień, jakie były w danym momencie i jeśli np. graliśmy głośno to później każdorazowo wzmacniacz powracał do takiego samego poziomu. Od marca można będzie decydować o tym, które parametry mają być zapamiętywane, a które nie. Można też będzie nadawać własne nazwy poszczególnym ustawieniom. 

Również w marcu ulegnie zmianie sposób konfigurowania głośników – w miejsce rozrzuconych po kilku ekranach ustawieniach: konfiguracja / rodzaj głośników / zwrotnica / przedwzmacniacz czy fizyczna kolumna, pojawi się jeden ekran ogarniający w przejrzysty sposób wszystko – dobrze się zapowiada

Pojawią się też grafiki pokazujące w przystępny sposób, na czym polega różnica pomiędzy różnymi konfiguracjami – takim subwooferem odtwarzającym wyłącznie kanał niskich częstotliwości (LFE), którego sygnał zostaje wzbogacony o to, czego nie dają rady przenieść kolumny podstawkowe lub instalacyjne o ograniczonym paśmie, oraz takim, który przejmuje na siebie dół pasma z kolumn pełnopasmowych (podłogowych)

Ten malutki czip stał się źródłem sporego zamieszania...

AVC-X3800H i wyżej... (AVC-X4800H / AVC-A1H)

Wraz z użyciem nowego procesora DSP – Griffin Lite XP – znacznemu poszerzeniu uległy możliwości wyposażonych w niego wzmacniaczy, m.in. zwiększyła się liczba obsługiwanych formatów dźwięku włącznie z najnowszymi 360 Reality Audio (Sony się postara by już wkrótce był to jeden z bardziej pożądanych dekoderów) i MPEG-H Audio, ale to, co w moich oczach wydaje się najbardziej użyteczne dla klientów i jest w tym momencie nie do dostania gdzie indziej, to nowy sposób zarządzanie basem. Od teraz będzie można podłączyć do 4 subwooferów i każdy będzie mógł odtwarzać dedykowany mu sygnał. Postaram się to pokrótce objaśnić… 

Od teraz wysokie modele Denon’ów (i Marantz’ów) oferują wsparcie dla 1 / 2 / 3 / 4 aktywnych subwooferów lub trzech + tzw. ButtKicker podłączany pod wyjście nr 4 (urządzenie montowane w siedzisku i potrząsające naszym jestestwem) / do tego dostajemy swobodę w wyprowadzeniu sygnałów Pre-out na dodatkowy wzmacniacz / wzmacniacze

Ponadto mogą one pracować w trybie: 

• Standard, gdzie wszystkie cztery odtwarzają (po staremu) ten sam sygnał – zyskujemy bardziej równomierne pokrycie basem całego pomieszczenia
• Directional (to jest prawdziwa nowość), gdzie do sygnału LFE domiksowywany jest bas z najbliżej stojącego kanału – tu zyskujemy zaletę układu multisub i jednocześnie bas przestaje być jedynie dudniącym tłem dla sceny, a potrafi przemieszczać się po pomieszczeniu wraz z innymi obiektami. 
• Ponadto mamy wybór ile stref basowych chcemy utworzyć – 1 (po staremu) / 2 (lewa/prawa lub przód/tył / 3 (wspólny przód lub tył) / 4 (czysta basowa ekstaza) – efekt jest zdumiewający, a my, zamiast kupować wielkiego, drogiego, ważącego tonę suba, możemy go rozmienić na 4 małe, a uzyskane efekty i tak będą bardziej interesujący. 

2 lub 4 suby podzielone na 2 strefy / 3 suby podzielone na 3 strefy + ButtKicker / 4 suby na 4 strefy

Jak wspomniałem na początku, poprzez dodanie wzmacniacza dwukanałowego, będzie można zwiększyć liczbę fizycznych kolumn w systemie do 7.4.4 (11.4). 
Inwestując w mniejszy wzmacniacz (nie ma potrzeby przepłacać, gdy mówimy o głośnikach efektowych), sygnał Pre-out, czyli sterowany głównym potencjometrem AVC można wypuścić na surroundowe tyły, albo na parę głośników górnych. 
Osobiście sugerowałbym podejście odwrotne i uzupełnienie wielokanałowca o jakiś wysoki model stereofoniczny, by napędzić nim kolumny frontowe. To posunięcie pozwoli nam na eleganckie połączenie kina z audiofilskim słuchaniem muzyki w stereo i muzyki przestrzennej na jednym systemie.

Od razu rozwiejmy pewne wątpliwości – wbudowany system kalibracji Audyssey bez zmian pozostaje numerem jeden u Denon’a i urządzenia AV będą nadal dostarczane z dedykowanym do kalibracji mikrofonem. Nowy procesor DSP umożliwia również korzystanie z konkurencyjnej aplikacji kalibracyjnej – Dirac Live. 

Warto jednak zaznaczyć, że Dirac Live jest płatny, a wręcz dość kosztowny jak na to, do czego służy (zwłaszcza gdy zechcemy skorzystać z bardziej zaawansowanych funkcji), ponadto do kompletu musimy zafundować sobie profesjonalny mikrofon pomiarowy. Podstawowe różnice pomiędzy aplikacjami: wbudowany Audyssey jest darmowy i korzysta z mikrofonu z zestawu. Gdy jednak sprzęt znajduje się w osobnym pomieszczeniu, dokąd audysseyowski kabel nie sięga, wtedy z pomocą przychodzi Dirac Live pracujący na laptopie. 

Zwracam uwagę, że za drobne 259 dolarów Dirac oferuje jedynie korektę w zakresie 20-500 Hz i dopiero za 349 dolarów pełne pasmo (bez subów). Co więc z 4 subwooferami? Za rok za 799 USD. Licencję kupujemy bezpośrednio u Diraca – Denon nie ma nic z tym wspólnego – udostępnia jedynie mechanizm wgrywania danych korekcyjnych do pamięci

Na powyższym tle przenośna apka na tablety – Audyssey MultiEQ za 20 Euro wydaje się wręcz okazją, zwłaszcza że potrafi trochę więcej od tej wbudowanej i oferuje w tej cenie wsparcie dla 4 subów

Info dla pasjonatów – można jednocześnie przechowywać w pamięci obie kalibracje (Audyssey i Dirac) i przełączać się pomiędzy nimi – poczekajmy więc do marca, gdy YouTube zasypią porównania w działaniu obu aplikacji i dowiemy się, czy i jak bardzo warto dopłacać do wersji licencjonowanej, gdy kabelek mikrofonu sięga. 

Rozbudowano również możliwości konfiguracji Auro 3D, które będzie mogło niedługo korzystać z górnej warstwy 6 głośników Dolby Atmos podczas odtwarzania muzyki – zarówno tej zmiksowanej pod Auro 3D, jak i up-mixowanej przez procesor z innych formatów

W związku z opracowaniem nowego algorytmu przetwarzania sygnałów przestrzennych, od marca zostanie dopuszczona możliwość wykorzystywania jako kanały Auro 3D (Górne Frontowe / Górny Centralny (tzw. Głos Boga) / Górne Tyły), głośników sufitowych wykorzystywanych przez Atmos / DTS:X. 
Łatwiej będzie więc instalować i użytkować jeszcze bardziej wszechstronny system.   

Swoboda w konfigurowaniu nowych wzmacniaczy wielokanałowych pozwala nam na jeszcze bardziej zaawansowaną konfigurację, gdy z całego urządzenia pozostawiamy „przy życiu” jedynie przedwzmacniacz, a całą amplifikację sygnału przenosimy do zewnętrznej baterii wzmacniaczy.
Swoją drogą ciekawe, kiedy Denon zaoferuje takie rozwiązanie, gdy jedna obudowa będzie zawierała jedynie procesor i przedwzmacniacz, a druga wzmacniacz? 

AVR-X2800H / AVR-X2800H DAB – do średniej wielkości pomieszczeń / obraz 8K / dźwięk 3D w konfiguracji 7.2 lub 5.2.2 z Dolby Atmos i DTS:X / technologia HEOS Built-in do bezprzewodowego strumieniowania muzyki na głośniki z obsługą HEOS w innych pokojach / dostępne wersje z tunerem FM, lub cyfrowym DAB, czyli to jedyny amplituner w ofercie, reszta to wzmacniacze wielokanałowe wyłącznie z obsługą radia internetowego
(kliknij)

AVC-X3800H – wypełni większe przestrzenie dźwiękiem o kinowej jakości / 9- kanałowy wzmacniacz + do 4 niezależnych subwooferów / dekodowanie Dolby Atmos i DTS:X oraz IMAX Enhanced i Auro-3D / obraz 8K / technologia HEOS Built-in
(kliknij)

Reasumując tak wyglądają główne nowości na tle ubiegłorocznych modeli

Ponieważ relacja z prezentacji prasowej zrobiła się dość obszerna, więc o X4800H napiszę w części 2 przy okazji premiery. 
Nie wspomniałem również słowem o AVC-A1H, które to będzie urządzeniem kompletnie nowym i nieposiadającym odpowiednika w dotychczasowej historii marki Denon, a którego rolą będzie postawienie przysłowiowej kropki nad „i” i pokazanie światu kto rozdaje karty w branży AV. 
Z uwagi na rangę premiery A1H, Massimo (dawniej Sound United) zapowiedział specjalną prezentację skupioną w całości na tym jednym urządzeniu.
Wkrótce poznamy definicję audiofilskiego kina domowego według Japończyków, o czym oczywiście nie omieszkam również napisać.