JBL VTX A8 nagłośnił spektakl "Mój sąsiad Totoro" w londyńskim Centrum Sztuki Barbican

Muzyka, dialogi, zaklęcia i etniczne śpiewy w wielu formach ekspresji stały się tłem dla wyjątkowej, czarującej, ogólnoświatowej premiery spektaklu „Mój sąsiad Totoro”, bazującego na klasycznej japońskiej animacji, wystawionego w centrum sztuki Barbican w Londynie, przez zespół teatralny Royal Shakespeare Company. O ile pochodzący z 1988 roku film doczekał się dzisiaj już miana kultowego, tak spektakl wystawiony w Londynie, w trakcie którego animowane postacie zostały zastąpione animowanymi przez aktorów lalkami, już w jeden dzień pobił wszystkie możliwe rekordy sprzedaży biletów.

Wielokrotnie nagradzany projektant dźwięku Tony Gayle specjalizujący się w teatrze musicalowym, podjął się wraz z Royal Shakspeare Company, wyzwania stworzenia unikalnej przestrzeni dźwiękowej, z wyjątkowym brzmieniem, wykreowanym przy pomocy kompaktowego systemu HARMAN JBL Professional VTX A8.

Zastosowany w trakcie tej produkcji system nagłośnieniowy, został wykorzystany przez projektantów dźwięku do przekazania publiczności, wyjątkowo rzadko spotykanej mieszanki dźwięków. Połączone zostało tutaj brzmienie żywych instrumentów (granych przez dziesięcioosobową orkiestrę siedzącą w domku na drzewie, będącą częścią scenografii), takich jak perkusja, blacha czy smyczki, z elektroniką (w tym m.in. vocoderem) oraz etnicznym śpiewem Ai Ninomiya połączonym z oryginalną, filmową ścieżką dźwiękową Joe Hisaiashiego w nowych orkiestracjach Willa Stuarta. Ta warstwa muzyczna została uzupełniona zazębiającymi się japońskimi i angielskimi tekstami oraz dialogami, a także efektami specjalnymi. To wszystko pozwoliło na zaadoptowanie dla potrzeb sceny teatralnej przez Toma Mortona-Smitha, oryginalnego filmu wyprodukowanego przez Japońskie Studio Ghibli i stworzenie z sukcesem, magicznego, uduchowionego, wyjątkowego świata.

Grupa Royal Shakspeare Company postanowiła zaprosić do współpracy projektanta dźwięku Tony’ego Gayla, z którym w przeszłości już współtworzyła wspólne projekty.

Grupa RSC szukała kogoś, kto będzie potrafił połączyć komercyjną stronę produkcji teatralnej, z tym czego oczekiwali twórcy oryginalnego filmu.

Tony Gayle - Projektant dźwięku

Aby móc sprostać tym wyzwaniom, przygotowania i wstępna preprodukcja trwały prawie dwa lata. Biorąc pod uwagę tak wiele różnych brzmień i faktur tworzących warstwę muzyczną spektaklu, które trzeba było przekazać publiczności, Tony Gayle wiedział, że wybór systemu nagłośnieniowego będzie tutaj kluczowy.

Joe Hisaishi jest ikoną i jedną z kultowych postaci japońskich animacji lat 80-tych. Nasza produkcja oznacza bardzo wiele, dla bardzo wielu ludzi.

Tony Gayle - Projektant dźwięku

Fot. Manuel Harlan © RSC, Nippon TV

Im więcej razy Tony Gayle oglądał oryginalny film „Mój sąsiad Totoro”, tym bardziej oczywiste stawało się, że system JBL będzie idealnym narzędziem, umożliwiającym przekazanie różnych treści, w wiarygodny sposób.

Z każdym kolejnym odtworzeniem filmu, muzyka stawała się prostsza i piękniejsza. Wiedziałem, że VTX A8 doskonale wykona swoje zadanie, sprawiając, że mój proces przygotowania projektu będzie znacznie szybszy i łatwiejszy, a przygotowany system pozwoli na przetransmitowanie publiczności wielu bardzo różnych stylistyk muzycznych. To bardzo mnie ekscytowało i miało ogromny wpływ na mnie.

Tony Gayle - Projektant dźwięku

Piękno systemu JBL VTX A8 polega nie tylko na jego mocy i klarowności brzmienia, które potrafi dostarczyć, ale także unikalnej konstrukcji falowodu, otwartemu brzmieniu i doskonałej separacji dźwięków, które zapewnia właśnie ten falowód.  

Mogąc zapewnić szerokość pokrycia dźwiękiem na poziomie 110 stopni, Tony Gayle wiedział, że system, który został przez niego użyty po raz pierwszy w trakcie produkcji muzycznej „Get Up, Stand Up!” bazującej na musicalu Beautiful: The Carole King Musical, znakomicie sprawdzi się w przestrzeni centrum Barbican posiadającego widownię rozłożoną na przestrzeni 270 stopni.

Po wyborze systemu został przeprowadzony przetarg na zapewnienie systemu nagłośnieniowego. Wygrała go firma Autograph, mająca już w przeszłości bliskie relacje z RSC, która kupiła i dostarczyła 24 moduły VTX V8 zainstalowane w formie dwóch zestawów, po dwanaście kolumn na stronę. Ponadto, firma zainwestowała także w cztery subwoofery VTX B18, wzmacniacze Crown I-Tech 4x3500HD i cały niezbędny osprzęt. Manager z firmy Autograph, Will McGonagale powiedział, że po bardzo intensywnej pracy z projektantem systemu dźwiękowego przy poprzednich projektach, firma była bardzo zdeterminowana, aby wygrać to zlecenie.

Fot. Richard Ecclestone

Po przeprowadzeniu bardzo szczegółowego audytu systemu VTX A8, przedstawiciele departamentu systemów nagłośnieniowych firmy Autograph przeszli szczegółowe szkolenie w siedzibie brytyjskiego dystrybutora rozwiązań HARMAN w Hertfordshire. Jak przyznaje Will McGonagale:

Uczestnicy szkolenia wrócili z niego pod olbrzymim wrażeniem. W dzisiejszych czasach praktycznie wszystkie systemy dostępne na rynku brzmią fantastycznie, ale to co zrobiło na nich największe wrażenie to sposób wieszania systemu, wózki dostarczane wraz z systemem umożliwiające piętrowanie pojedynczych modułów – technicy pracujący przy produkcjach bardzo doceniają te rozwiązania.

Will McGonagale - Manager z firmy Autograph

Tony Gayle był świadomy, że w centrum sztuki Barbican był już zainstalowany dobry system nagłośnieniowy:

Chociaż wiedziałem, że będziemy mogli użyć niektórych modułów istniejącego systemu w charakterze linii opóźniających, dogłośnień czy surroundów, to jednak jeżeli chodzi o system główny, byłem nieugięty i wiedziałem, że musi być to model JBL VTX A8. Cały zespół pracujący w Barbican Center zareagował bardzo entuzjastycznie na ten pomysł i był bardzo chętny, aby użyć nowego systemu.

Tony Gayle - Projektant dźwięku

Również niewielki rozmiar modelu A8 jest bardzo ważny, także wtedy, gdy system już zawiśnie w powietrzu.

System jest smukły, nierzucający się w oczy, nieprzykuwający uwagi i wszyscy komentowali, jaki jest elegancki. Nie myślisz o nim jako o dużym, rockandrollowym systemie koncertowym. Uzupełniając system A8, czterema subwooferami B18 umieszczonymi pod gronami głównymi i mając pomieszczenie o takim kształcie jak Barbican, praktycznie jesteśmy w stanie pokryć niskimi częstotliwościami całą przestrzeń.

Tony Gayle - Projektant dźwięku

Cały system jest zasilany przy pomocy czterech wzmacniaczy Crown I-Tech 4x3500HD. Szef dźwięku grupy RSC oraz współprojektant dźwięku Steve Atkinson również byli bardzo zadowoleni z wybranego systemu nagłośnieniowego. Ten ostatni chętnie poparł wybór systemu JBL, który miał możliwość usłyszeć już wcześniej w 2018 roku i jak wspomina, był pod wrażeniem innowacyjnego podejścia do projektowania głośników przez producenta.

To niesamowicie imponujący model. Ma on małe gabaryty, daje się doskonale wkomponować w przestrzeń audytorium, zapewnia znakomite pokrycie i nie musisz zabijać widzów w pierwszym rzędzie za sprawą wysokiego poziomu SPL, po to aby ci zasiadający w ostatnich rzędach mogli równie dobrze słyszeć, to co dzieje się na scenie

Steve Atkinson - Projektant dźwięku

Fot. Richard Ecclestone

Jeżeli chodzi o przygotowania, cała magia miała miejsce w magazynie firmy nagłośnieniowej Autograph, gdzie system pozostawał przez trzy tygodnie przed instalacją w kompleksie Barbican.

Wszystko zostało zbudowane tam od podstaw, już z myślą o tym konkretnym projekcie.

Will McGonagale - Manager z firmy Autograph

Steve Atkinson uważa również, że znakomita jakość dźwięku dostarczanego przez system zainstalowany w Barbican w równym stopniu była spowodowana, doskonałym przygotowaniem systemu przez głównego inżyniera wdrożeń z firmy HARMAN Steve’ego Ellisa. „Stuart Moffat, nasz główny inżynier systemu, który również współpracował z Tonym Gaylem przy produkcji Get Up, Stand Up! Miał aplikację z kopią wszystkich ustawień stworzonych przez Steve’a na bazie wstępnych obliczeń przeprowadzonych przez Tony’ego. W rzeczywistości zespół wykorzystał imponującą aplikację mobilną JBL Array Link, która współpracując z oprogramowaniem JBL Line Array Calculator 3 ułatwia wdrażanie wszystkich systemów JBL z serii VTX.

Jeden z przedstawicieli Royal Shakespeare Company przyznaje, że grupa była zachwycona dźwiękiem stworzonym dla potrzeb spektaklu przez Tony’ego Gayle’a i pracującego za konsoletą realizatora Marka Edmondsona. W przygotowanych miksach, w bardzo niewielkim zakresie wykorzystywany był cyfrowy processing w torze sygnałowym, a było to możliwe, głównie dzięki klarowności i przejrzystości brzmienia systemu JBL. Na co zwraca uwagę przedstawiciel RSC:

Jeżeli chodzi o optymalizację gron potrzebowaliśmy oprogramowania JBL Performance Manager tylko do tego, aby wprowadzić korektę głośności między poszczególnymi modułami wchodzącymi w skład grona. Jeżeli chodzi o pokrycie horyzontalne naprawdę jesteśmy w stanie usłyszeć wspaniałą pracę falowodu i układu RBI (Radiation Boundary Integrator). Dokładnie takie same parametry dźwiękowe jesteś w stanie uzyskać w osi grona, jak i w skrajnych częściach audytorium, dźwięk nie kończy się poza obszarem znajdującym się na wprost sceny

Konstrukcja RBI firmy JBL maksymalizuje zagęszczenie przetworników w ramach pojedynczej kolumny i w znaczny sposób poprawia horyzontalną kierunkowość, dzięki połączeniu średnich i niskich częstotliwości, co zapewnia płynne przejście pomiędzy poszczególnymi pasmami bez dziur. Steve Atkinson określa oprogramowanie Performance Manager mianem „bardzo intuicyjnego”. I jak kontynuuje:

Widać, że producent przeprowadził bardzo wnikliwe prace badawczo-rozwojowe i sposób konfiguracji systemu w oprogramowaniu jest dobrze przemyślany. Chociaż Steve Ellis zajął się główną konfiguracją, z łatwością mogliśmy wprowadzać poprawki w locie.

Steve Atkinson - Projektant dźwięku

Od lewej: Mark Edmondson - Sound No. 1, Tess Dacre - Sound No. 2, Steve Atkinson - Projektant dźwięku. Fot. Richard Ecclestone

Dzisiaj po wszystkich tych pracach przygotowawczych, preprodukcji, testach, przygotowaniach i próbach, cały system działa świetnie. Jednak dostarczająca go firma Autograph nie zostawia twórców spektaklu samych sobie. W jej zasobach znajdują się przetestowane, zapasowe moduły każdego z elementów systemu i jak przyznaje Autograph, w przypadku ewentualnej awarii mogą być one wymienione w mniej niż 40 minut!

Gdy spektakl przestanie być już grany i cały system z powrotem wróci do magazynu, menedżer odpowiadający w firmie Autograph za wynajmy sprzętu, już widzi wiele zastosowań dla nowego systemu:

Mamy bardzo wiele zapytań o systemy JBL i jest wiele projektów, w których jesteśmy proszeni o stworzenie projektu systemu nagłośnieniowego, gdzie system VTX A8 doskonale spełni wszystkie wymagania.

 Will McGonagale - Manager z firmy Autograph

Ostatnie słowo należy do Tony’ego Gayle’a:

Ludzie bardzo często unoszą brwi, gdy system JBL jest instalowany w przestrzeni teatru. Jednak im częściej go słuchają, tym częściej dostrzegają, że brzmienie jest naprawdę dobre, czyste i przejrzyste, i myślę, że to jest kluczowy wniosek!

Tony Gayle - Projektant dźwięku

Artykuł na podstawie: JBL VTX A8 sound system for the RSC's acclaimed My Neighbour Totoro at the Barbican

Zdjęcia: Manuel Harlan © RSC, Nippon TV, (zdjęcie główne), Richard Ecclestone (zdjęcia wnętrza Babican Londyn; Tony Gayle, wzmacniacze Crown oraz  "Od lewej: Mark Edmondson - Sound No. 1, Tess Dacre - Sound No. 2, Steve Atkinson - Projektant dźwięku. Fot. Richard Ecclestone"), Harman Professional Group (VTX Group)