Lampy cz. III - wymieniamy lampy

Mogą być cztery racjonalne powody, dla których wymieniamy lampy elektronowe we wzmacniaczu lub innym lampowym lub hybrydowym sprzęcie audio. Każdy z tych przypadków wymaga nieco innego postępowania. Opiszemy je oddzielnie ponieważ każda z tych okoliczności ma swoje własne uwarunkowania.

Pierwszy powód: lampy się po prostu zużyły

Lampy elektronowe wbrew powszechnej opinii są bardzo trwałym przyrządem elektronowym. Dość przypomnieć, że jeszcze do niedawna rosyjskie samoloty klasy MIG były nimi nafaszerowane i latały szybciej od dźwięku. Niemniej wskutek nieodwracalnych zmian fizycznych lampy zużywają się i należy je regularnie wymieniać na nowe. Lampy małej mocy mogą spokojnie pracować 3000h lub dłużej, lampy mocy od około 1000h. Przy użytkowaniu sprzętu średnio godzinę dziennie daje nam to okres odpowiednio 8 i 3 lat. Producenci czasem podają żywotność lamp w instrukcji obsługi.

Zalecane postępowanie

• Po zalecanym przez producenta czasie wymieńmy lampy na nowe nawet jeśli wydają się całkiem dobre. Po pierwsze powolnej degradacji dźwięku nie wychwycimy uchem, zwykle dopiero po wymianie słyszymy różnicę. Po drugie stara lampa może w końcu ulec uszkodzeniu co może być niebezpieczne dla samego urządzenia w którym pracuje.
• Wymieniajmy zawsze komplet lamp (mocy lub małej mocy).
• Po wymianie wyregulujmy prądy spoczynkowe lamp mocy (BIAS) o ile takowa regulacja jest przewidziana (o tym w innym artykule).
• Jeśli mamy jakiekolwiek wątpliwości lub nie wiemy jak wyjąć/włożyć lampę zwróćmy się do serwisu.
• Wymianę wykonujemy przy urządzeniu odłączonym od gniazda sieciowego, po odczekaniu minimum 30 minut od odłączenia. Pozwoli to na pełne rozładowanie kondensatorów w urządzeniu.

Drugi powód: lampy się uszkodziły

To rzadki przypadek ale jednak występuje. Lampa może ulec mechanicznemu uszkodzeniu wskutek czynnika zewnętrznego – najczęściej jest to stłuczenie bańki lub ułamanie nóżki – lub wewnętrznego – spalenie katody lub zwarcie elektrod. Są to bardzo groźne przypadki.

Zalecane postępowanie

• Przede wszystkim po zauważeniu uszkodzenia natychmiast odłączmy całe urządzenie od gniazda sieciowego i od innych urządzeń.
• Oddajmy urządzenie do serwisu gdyż istnieje ryzyko, że uszkodzona lampa spowodowała zniszczenia w urządzeniu. Przy ponownym włączeniu może to doprowadzić do jeszcze większej awarii samego urządzenia, jak i tych podłączonych do niego.

Trzeci powód: chcemy sprawdzić czy lampa danego typu od innego producenta lub z innej partii zmieni brzmienie urządzenia.

Postępowanie

• Wymieniajmy zawsze komplet lamp (mocy lub małej mocy).
• Po wymianie wyregulujmy prądy spoczynkowe lamp mocy (BIAS) o ile takowa regulacja jest przewidziana (o tym w innym artykule).
• Jeśli mamy jakiekolwiek wątpliwości lub nie wiemy jak wyjąć/włożyć lampę zwróćmy się do serwisu.
• Wymianę wykonujemy przy urządzeniu odłączonym od gniazda sieciowego, po odczekaniu minimum 30 minut od odłączenia. Pozwoli to na pełne rozładowanie kondensatorów w urządzeniu.

Czwarty powód: chcemy sprawdzić czy lampa innego typu zmieni brzmienie urządzenia.

Ten przypadek jest szczególny. Lampy innego typu niż oryginalnie zainstalowane możemy stosować  WYŁĄCZNIE wtedy, urządzenia jest do tego przystosowane a producent jasno na to zezwala. Jeśli w instrukcji obsługi nie ma nic na ten temat to koniecznie zapytajmy producenta. Jeśli nie mamy takiej informacji absolutnie tego nie próbujmy – narażamy na uszkodzenie samo urządzenie a nawet ryzykujemy własnym bezpieczeństwem. Jeśli wymiana jest możliwa postępujmy identycznie jak w pkt. 3

Dodatkowe zalecenia dotyczące wymiany lamp

• Lamp nie należy dotykać gołymi rękami. Najlepsze do tego celu są bawełniane rękawiczki. Ślady palców należy wytrzeć miękką ściereczką nawilżoną spirytusem.
• Lamp nie należy dotykać gdy są gorące lub ciepłe. Z wszelkimi czynnościami należy poczekać do momentu gdy lampa całkowicie ostygnie.
• W miarę możliwości należy używać zestawów lamp dobieranych pod względem parametrów w pary lub kwadry.