Pirop Reference - kabel głośnikowy o dwóch twarzach

Ponieważ o tym przewodzie napisano w prasie fachowej już dość dużo, stanęliśmy przed próbą odkrycia czegoś nowego, a ponieważ uwielbiamy eksperymentować, zrobiliśmy z przysłanego do redakcji 10 metrowego zwoju Piropa kilka różnych przewodów. Po krótkiej dyskusji postanowiliśmy go przetestować i porównać z tym czego używamy w naszych redakcyjnych systemach - głównie po to, aby sprawdzić czy zachwyty pozostałych redakcji były uzasadnione.

Pirop, to jak wiadomo przewód uniwersalny - sprzedawany "na metry". Dzięki temu może być on wykorzystany zarówno jako przewód głośnikowy, zasilający oraz interkonekt. Możliwość kupienia go w postaci nieskonfekcjonowanego przewodu zapewne ucieszy wszystkich, którzy uwielbiają majsterkować. Można w tej sytuacji zastosować dowolne wtyki lub widełki. My, ponieważ chcieliśmy przetestować sam przewód, postanowiliśmy podłączyć go bez żadnej konfekcji. 

W dotyku

Przewód ze swoim podwójnym ekranowaniem okazał się niełatwy do przecięcia. Sam w sobie jest dość sztywny, do cięcia użyliśmy piłki do metalu. Od razu stwierdziliśmy, że Pirop z dwoma ekranami nie będzie łatwym partnerem - szczególnie w sytuacjach konieczności manipulowania nim wśród innych kabli z tyłu wzmacniacza.

Pierwszym z ekranów jest wielodrutowa plecionka o pokryciu 70%. Drugi ekran stanowi folia aluminiowa pokrywająca przewodniki w 100%. Dielektryczną izolację stanowi spienione PVC. Dwukolorowe przewody zostały ponumerowane a na zewnętrznej, czerwonej izolacji oznaczono kierunkowość. Leżący obok na półce Van Den Hull Revolution Hybryd - również czerwony i o nieco podobnej do Piropa średnicy - jest znacznie bardziej elastyczny.

Dla dociekliwych oraz bardziej zaawansowanych miłośników audio dodajemy możliwość podłączenia ekranu kabla z masą sygnałową wzmacniacza, lub z potencjałem obudowy wzmacniacza. Oczywiście podłączamy ekran z plecionki, który galwanicznie połączony z aluminiowym, drugim ekranem stanowić powinien solidne zabezpieczenie przed wszelkimi zakłóceniami RF.

Na warsztacie

Przygotowanie przewodu nie sprawiło nam praktycznie żadnych większych trudności. Izolacja oraz ekrany łatwo zostały usunięte. To, czy plecionka dająca 70% pokrycia, powinna być bardziej zwarta i sztywna pozostało pytaniem bez jednoznacznej odpowiedzi. Mieliśmy już w rękach kable, w których rozplecenie ekranu zajmowało nam o wiele więcej czasu, ale ponieważ ten kabel nie jest najdroższym i do tego z założenia uniwersalnym - uznaliśmy to za atut.

Na początku nie mieliśmy żadnych wątpliwości jak połączyć dwukolorowe żyły. Cztery białe i cztery czerwone, każdy kolor razem - logika podsuwała najprostszy z pomysłów, ale wszystko zostało wywrócone do góry nogami w momencie gdy do naszego zespołu dołączył Zygmunt... Najlepiej będzie jeśli oddamy mu głos bo gdyby nie jego intuicja oraz ingerencja w nasze pomysły, znajdowalibyśmy się nadal w najdalszym zakątku nory, której ściany wyłożone są mieszaniną niewiedzy i ignorancji praw fizyki.

Proszę państwa - lekcja fizyki, klasa II szkoły średniej... reguła prawej dłoni. Czy ktoś ją pamięta? Reguła ta określa zasadę, w myśl której: jeśli prawą dłonią obejmiemy przewodnik elektryczny tak, że kciuk wskazuje kierunek przepływu prądu w przewodniku, to pozostałe zgięte palce wskażą kierunek i zwrot wektora indukcji magnetycznej 


Nawet zwyczajny, prosty odcinek drutu, przez który płynie prąd elektryczny, wykazuje się indukcyjnością własną. Jest to miara swoistej bezwładności, która przeciwdziała szybkim zmianom prądu. Ma to związek z energią, jaka jest w danym momencie  zmagazynowana w polu magnetycznym wokół przewodnika, a ta przeciwdziała szybkim zmianom chwilowych wartości płynącego przezeń prądu. A przecież prąd sygnału audio bardzo chciałyby wiernie nadążać za oryginalnym nagraniem, bardzo szybko zmieniać swoje chwilowe wartości.

O wpływie tego zjawiska na brzmienie testowanego kabla napiszemy na końcu testu. 

W systemie

Procedura testu była następująca: zastosowaliśmy często stosowaną przez nas w odsłuchach regułę A-B-C-B-A. Ponieważ zmiany architektury przeplotu przewodu były dość kłopotliwe wykorzystaliśmy złącza bananowe, które stosunkowo łatwo łączyć z przewodami i wpinać do zacisków kolumn i wzmacniacza.

Ekran

A co z ekranem? Ekran w przewodach głośnikowych nie jest często stosowany. Zazwyczaj, nawet sama propozycja jego zastosowania, podłączenia, czy też wykorzystania mogłaby budzić kontrowersje.  Zapewne znajdą się krytycy, którzy stwierdzą, że przecież wyjście wzmacniacza jest niskoimpedancyjne, więc jakiekolwiek podłączanie ekranu jest całkowicie pozbawione sensu. Ciekaw jestem natomiast, czy tego samego zdania będą obwody wejściowe wzmacniacza, do których docierają zakłócenia EMI, łapane za pomocą ultradługiej i ultraczułej "anteny głośnikowej". Zapyta się sceptyk: A jak niby te zakłócenia EMI miałyby dotrzeć do obwodów wejściowych?

- Ależ to bardzo proste: poprzez szeregowy rezystor ujemnego sprzężenia zwrotnego.

Różnorodne zjawiska związane z diodą złącza PN baza-emiter na wejściowych tranzystorach bipolarnych, ewentualne zjawiska "prostowania" szpilek, zniekształcenia intermodulacyjne, czy różne inne podobne świństewka - mogą się potencjalnie pojawiać, w sposób którego: ani łatwo stwierdzić, ani zmierzyć... a mogą się przyczyniać do bardzo nieoczywistych zjawisk, skutkujących pogorszeniem jakości dźwięku. 

W pełni się zgadzam z opinią, iż wyjście wzmacniacza jest wyjściem niskoimpedancyjnym. Natomiast prawda jest też taka, że skoro jest możliwość lepszego odizolowania wnętrza wzmacniacza od potencjalnego przenikania zakłóceń elektromagnetycznych, drogą od "tyłu", czyli poprzez zaciski głośnikowe, skoro jest darmowy lunch w postaci ekranowanego kabla głośnikowego, to moja para różnicowych bipolarnych tranzystorów, czy może fet-ów, znajdująca się w stopniu wejściowym wzmacniacza będzie się czuła o wiele bardziej komfortowo. To nic nie kosztuje - to znaczy nic ponad to, co już zapłaciliśmy za kabel przy jego zakupie.

Normalnie przy kablach głośnikowych ekrany stosuje się rzadko. Są to zazwyczaj droższe rozwiązania albo wręcz mocno zaawansowane. Jeśli już jest, podłączamy go do potencjału obudowy (chassis, ziemia) wzmacniacza, lub do czarnego zacisku głośnikowego (potencjał masy sygnałowej) wzmacniacza. W przypadku testowanego kabla ekran mamy niejako "w gratisie", a zatem postanowiliśmy podpiąć go do "zimnego" zacisku. Na drugim końcu - od strony kolumny - ekran został odcięty i nie był do niczego podłączony. A zatem można mówić o podłączeniu "jednostronnym" - wyłącznie od strony wzmacniacza. Ekran stanowi tylko "otulinę" elektromagnetyczną, chroniącą kable głośnikowe, jakie znajdują się w jej wnętrzu i chronią przed przypadkowymi zakłóceniami elektromagnetycznymi pochodzącymi z otoczenia.

Tak wygląda przekrój kabla Pirop Reference, który otrzymujemy po odcięciu potrzebnej długości ze szpuli. Białe i czerwone wiązki sąsiadują ze sobą, centralna żyła nr  8, otoczona jest radialnie żyłami o numerach identyfikacyjnych od 1 do 7. W tej konfiguracji wszystkie cztery połączone ze sobą przewody "tam" są czerwonego koloru (żyły ponumerowano 1, 2, 3, 4), natomiast pozostałe cztery połączone ze sobą przewody "powrót" są koloru białego i oznaczone numerami identyfikacyjnymi 5, 6, 7 oraz 8.



A oto zaproponowana przez nas alternatywna architektura przeplotu. Przewody "tam" składają się z żył o nieparzystej numeracji (1,3,5,7), natomiast wszystkie przewody "powrót" były oznaczone numerami parzystymi (2,4,6,8). Konfiguracja niniejsza cechuje się tym, iż zarówno w wiązce "tam", jak i w wiązce "powrót" znajdują się dwie żyły białe, oraz dwie żyły czerwone.

Z racji tego, że mieliśmy podejrzenia, iż oba sposoby przeplotu przewodów brzmieniowo dadzą różne efekty zdecydowaliśmy się ponadto wyniki testu odnieść do naszego kabla referencyjnego. W przypadku układu pierwszego cztery żyły "tam" oraz "powrót" są zgrupowane razem obok siebie - tworzą tym samym swego rodzaju skupisko. Architektura 2 przybliża nas do scenariusza maksymalnego przemieszania żył typu "tam" oraz "powrót", czyli, że każda żyła "tam" sąsiadowałaby z dwoma "powrotami", ale z żadną inną "tam". Jedyne co nam nieco zaburza porządek jest niefortunna żyła 8, która niestety biegnie samym środkiem kabla, a nie po jego obrzeżu, tak jak wszystkie pozostałe.

Odsłuch

Jak zwykle testy były prowadzone w oparciu o starannie dobrany zestaw płyt odsłuchowych, który w możliwie najbardziej zwięzły i szybki sposób będzie w stanie "zaprezentować" szerokie spektrum gatunków muzycznych, różnorodność brzmienia instrumentów muzycznych: perkusyjnych, strunowych, bębnów, syntezatorów, klawiszy, fortepianu, wokali żeńskich, wokali męskich, kontrabasu, i wielu innych.

Architektura przeplotu No2

Przestrzeń i obrazowanie były minimalnie gorsze od tych, jakie znamy przy podłączeniu naszego kabla referencyjnego. Nie było to nawet jakoś specjalnie dziwne, Pirop jest kablem uniwersalnym, który może być wykorzystywany zarówno jako zasilający, sygnałowy i głośnikowy. Byliśmy bardzo jednak zdziwieni, że różnica brzmienia nie była pochodną ceny - oczywiście zaskoczenie było niezwykle miłe.

Przestrzeń sceny muzycznej była lekko ograniczona. Precyzję odwzorowywania poszczególnych źródeł dźwięku - w nagraniach z zagęszczonym i zatłoczonym materiałem muzycznym - bez problemu nazwałbym poprawną. Nie byłem w stanie, pomimo zamkniętych oczu i usilnych prób, w tym również słuchania stojąc przodem, ale również i tyłem, pozbyć się wrażenia, że dźwięk pochodzi jednak nie tyle ze "sceny muzycznej", co raczej z dwóch rozstawionych kolumn. Pomimo poprawnego obrazowania nie osiągnąłem jednak stanu pełnej iluzji zniknięcia zestawów głośnikowych.

Sama scena muzyczna była delikatnie cofnięta, ale jednocześnie nie tak głęboka jak zwykle w naszym pokoju. O ile Rebecca Pidgeon w swojej akustycznej wersji "Spanish Harlem" dawała pełną iluzję odbić i pogłosu studyjnego wnętrza, o tyle już słuchanie materiału z gruntu gęstszego - jak np. nagranie "Fiesta" z Dallas Wind Orchestra, pozostawiał pewien niedosyt. Owszem, było widać plan pierwszy, plan drugi, plan może nawet i trzeci, ale gdzie się podziała reszta? Przy gęstym materiale scena ulegała lekkiemu spłyceniu, separacja i analityczność trochę się gubiła, odnosiłem wrażenie, że scena tego dźwięku nie jest aż tak wielka, jak w momencie podłączenia kabla referencyjnego.

Co do kocyka... hmmm... jakaś forma zasłony była. Można się zastanawiać, czy ta scena była zasłonięta firanką, czy zasłonką... może nie całkiem kocykiem, ale zasłoną to i owszem. Taka delikatna zwiewna woalka.

Kabel zaoferował ponadto minimalne podkolorowanie, nadało ono mięsistości brzmieniu, ale tę cechę można traktować jako korzystną przy mniejszych składach muzycznych. To podkolorowanie powodowało, że moja ulubiona Rebecca nie miała swojego naturalnie dziewczęcego, nastoletniego głosu, był to raczej głos dojrzałej kobiety. Jeśli natomiast słuchaliśmy materiału o gęstej fakturze, czy też mówiąc kolokwialnie ciężkiego łojenia, to w natłoku informacji muzycznej kabel często się gubił, scena czasami się homogenizowała, a wrażenie przykrycia delikatnym materiałem było silniejsze.

W wybrzmiewaniu grzechotek, tudzież wszelakich dzwoneczków, wyczuwalne były ślady pewnej ziarnistości. Być może ma to związek z okolicznością, iż druciki wchodzące w skład linki nie są z jednorodnej miedzi, lecz cynowane.

Architektura przeplotu No1

Dla przypomnienia, konfiguracja ta polegała na połączeniu przewodów zgodnie z ich kolorystyką: czerwone "tam" - białe "powrót". 

Tutaj sesja odsłuchowa trwała trochę krócej, a to bynajmniej nie z racji braku czasu. Większość magii, jaka była wyczuwalna... zniknęła. Wszystko co prawda grało o niebo lepiej od przypadkowego kabla zakupionego z niewiadomego źródła, brakowało jednak tego czegoś, co powoduje, że noga sama tupie i wystukuje rytm.

Niedoskonałości soniczne, jakie opisałem przy poprzedniej konfiguracji przeplotu kabla - wówczas, zauważalne, wyczuwalne, aczkolwiek nie wprowadzające jakiegoś dużego dyskomfortu  - teraz stały się zdecydowanie mocniej zaakcentowane. Zupełnie tak, jakby sama zmiana przeplotu spowodowała, iż zaczęliśmy słuchać przewodu, który pod względem wierności przekazu jest już o całą klasę niżej.

Scena muzyczna zawęziła się znacząco, nie wykraczała poza granice kolumn. Precyzja odwzorowywania źródeł dźwięków była wyraźnie gorsza. Przy gęstym materiale muzycznym, w warunkach, gdy się "dużo dzieje" - odczuwałem chwilami trudności ze wskazaniem lokalizacji poszczególnych źródeł. Scena wyraźnie spłaszczyła się i zawęziła oraz nieco cofnęła. Wrażenie obecności kolumn głośnikowych w pokoju nie pozostawiało żadnych złudzeń. 

Zaczęliśmy słuchać systemu, a nie koncertu. Zabrakło magii, która potrafi przenieść z pomieszczenia odsłuchowego, to efemerycznego "tam", czyli miejsca, gdzie to się wszystko "dzieje". Rebecca w Spanish Harlem - owszem, ładnie śpiewała, ale jakoś już nie było widać kształtu pomieszczenia, w którym to robi. Kocyk, definitywnie tak. Już taki zimowy raczej. 

Dlaczego tak się stało...?

Na początku sami byliśmy zdziwieni tym co usłyszeliśmy w teście. Ten sam kabel w dwóch różnych architekturach zaplotu przewodników a różnica brzmienia tak znacząca, że nieopisanie jej byłoby po prostu nieuczciwe. Spróbujmy zatem to wyjaśnić.

Tak jak pisaliśmy wcześniej każdy odcinek przewodu, przez który płynie prąd elektryczny, wykazuje się indukcyjnością własną. Upraszczając nazwijmy ją swego rodzaju bezwładnością. Siła ta przeciwdziała szybkim zmianom prądu. Prąd sygnału audio w każdym kablu, także głośnikowym, chciałyby wiernie nadążać za oryginalnym nagraniem i oczywiście bardzo szybko zmieniać swoje chwilowe wartości. Przy dużej indukcyjności własnej kabla - nie zawsze jest to możliwe w stopniu, jaki byłby niezbędny dla wiernego odtwarzania muzyki. Podobnie zresztą, jak przy dużym ciężkim samochodzie ciężarowym, który nie jest w stanie ani gwałtownie przyśpieszyć, ani gwałtownie zahamować.

Nie inaczej dzieje się w przewodzie i to na dodatek w każdym przewodzie. Umowny prąd zmienny płynie ze wzmacniacza do kolumn i wraca, w formie pętli cechującej się indukcyjnością. A zatem w najlepszym interesie każdego audiofila jest to, aby kabel głośnikowy był skonfigurowany w sposób, który minimalizuje indukcyjność własną - nawet, jeśli to się ma odbyć kosztem wzrostu pojemności kabla.

Zdaje się, że na tym polega magia tego przewodu a najciekawsze jest to, iż my jako użytkownicy możemy samodzielnie zaaranżować tę magię poprzez odpowiednie skonfigurowanie kierunku przepływu sygnału w poszczególnych jego 8-miu żyłach. Wystarczy kierunki przepływu przez poszczególne żyły dobrać w taki sposób, aby zminimalizować indukcyjność własną. Dzięki temu, będzie on w jak najmniejszym stopniu przeciwstawiał się szybkim i nagłym zmianom natężenia płynącego prądu. A to z kolei przekłada się na lepszą wierność odtwarzania naszej muzyki.

W przypadku pierwszego sposobu łączenia przewodów pola sumują się. Płynący w nich prąd wzbudza 8 pojedynczych pól indukcji magnetycznej, które sumują się i wzajemnie wzmacnianiają. Taki układ przeplotu prowadzi to do powstania na tyle silnej indukcyjności własnej kabla głośnikowego, że zakłóca ona swobodny przepływ prądu a tym samym i dźwięku.

W tym układzie przeplotu, 8 pojedynczych pól magnetycznych znosi się (patrząc po zewnętrznym obrysie takiej pary, traktowanej jako jedna całość). Każde dowolne dwa sąsiadujące ze sobą przewody w ramach wiązki "walczą ze sobą - każdy z każdym". W rezultacie, mamy tutaj sytuację osłabienia całkowitej indukcyjności własnej kabla, patrząc po jego zewnętrznym obrysie.

Referencyjny vs. przewód testowany

Proszę pamiętać, iż systemy, na których kabel był odsłuchiwany, aspirują do grupy tych z wyższej półki. Lampowe wzmacniacze Pana Andrzeja Markówa są znane z precyzji odwzorowania i z autentyczności przekazu. Zestawy głośnikowe - wyjątkowo solidne i zdolne do przenoszenia zarówno trzęsienia ziemi, ale również i delikatnych emocji.  Kable referencyjne, nasz "benchmark", względem którego porównywaliśmy testowany Pirop, są produktami o ponadprzeciętnych parametrach sonicznych. Mówiąc językiem baroku: są to systemy referencyjne, na których możemy usłyszeć kolor butów dziewiątego skrzypka w szóstym rzędzie, oraz momenty, w których perkusista przełyka ślinę. 

W takich warunkach, Pirop Reference firmy Audiomica postawiony został przed trudnym zadaniem. Sam przewód - wrzucony na głęboką wodę - mógł poczuć się trochę nieswojo - niczym piłkarze polskiej reprezentacji co grała ostatnio z Niemcami. Owszem, przegrali, przegrali. Co nie zmienia faktu, że są drudzy w rankingu grupy, a wizja przejścia dalej jest nadal w zasięgu polskiej drużyny.

Podobnie nasz testowany przewód - przegrał mecz z kablem referencyjnym, ale to była dobra i wyrównana walka. Pirop jest kablem, który z placu boju zszedł z dumnie podniesioną głową.

Były miejsca, gdzie pokazywała pazur: Pirop Reference spowodował, że w nagraniu The Eagles "Hell Freezes Over", utwór "Hotel California" na wejściu, tam gdzie są takie przesympatyczne bębenki, to czuć było autorytet tego przekroju,czuć było milimetry kwadratowe przekroju. Przenoszenie energii - w szczególności na basie i na dolnych średnich - ten kabel ma po prostu świetne. 

Jest to zatem kabel, który warto rozważać w kategorii dość świadomych wyrobów.  Proszę pamiętać, że jest to kabel o charakterze uniwersalnym, o bądź co bądź wciąż jeszcze przystępnej cenie.

Post Scriptum .... jeszcze na koniec taka mała uwaga. 

Kabel głośnikowy, z natury rzeczy, jest "przeciwbiegunem", przeciwieństwem, czy może raczej zaprzeczeniem kabla zasilającego. W kablu głośnikowym - zależy nam na możliwie wiernym przenoszeniu całego pasma częstotliwości. Z kolei w kablu zasilającym - zależy nam na przenoszeniu basu. Jednego konkretnego, bardzo energetycznego basu. A mianowicie jednego jedynego, o częstotliwości 50Hz. Tego, i ....NICZEGO WIĘCEJ! Dlatego też przeplot zgodny z architekturą nr 2., który "świetnie się sprawdza" w kontekście kabla głośnikowego, to jest dokładnie to, czego należy absolutnie UNIKAĆ przy konstruowaniu kabla zasilającego. Budując kabel zasilający, rekomendujemy więc oczywiście przeplot zgodny z architekturą nr 1.